Η κρήτη

Η Κρήτη και η τέχνη της αμπελουργίας είναι έννοιες ταυτόσημες, και η ιστορία τους χάνεται στους αιώνες... Πρώτος ο Όμηρος ύμνησε τις ομορφιές του νησιού, περιγράφοντας την Κρήτη ως τη “Γη στη μέση της θάλασσας, που έχει το χρώμα του κρασιού”. Όμως, οι ρίζες του κρασιού στον πολιτισμό της Κρήτης χάνονται ακόμη πιο βαθιά στον χρόνο, πιο πριν ακόμη και από τα ομηρικά έπη.

Κατά πάσα πιθανότητα, οι πρώτοι άνθρωποι που έφτασαν στην Κρήτη, κατά τη νεολιθική περίοδο (6.000 – 3.000 π.Χ.), έφεραν μαζί τους και το αμπέλι. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η αρχαιολογική σκαπάνη, μέχρι σήμερα, έχει φέρει στο φως 41 μινωικά πατητήρια (ληνούς), σε διάφορες περιοχές της Κρήτης. Εντυπωσιακό είναι επίσης ότι σε αρχαίες πινακίδες των μινωικών ιερών μπορούμε να διαβάσουμε κάποιες ποικιλίες κρασιού, σε Γραμμική Γραφή Β’, όπως ΚΑ-U-DE-TA, RE-ZA, TE-KI, KU-DO-NI, DA-NA κ.ά.

Κατά τον Ησύχιο, η λέξη οίνος είναι κρητική, ενώ ο Διόδωρος υποστήριζε ότι η Κρήτη είναι τόπος καταγωγής του θεού Διονύσου, ο οποίος παντρεύτηκε την πανέμορφη κόρη του Μίνωα, την Αριάδνη, κι απέκτησε μαζί της δυο γιους, τον Στάφυλο και τον Οινοπίωνα. Σύμφωνα με επιγραφές της Γραμμικής Γραφής Α’, τα αμπέλια ήταν δώρο του Δία στον βασιλιά Μίνωα, ενώ η παραγωγή του κρασιού γινόταν με συνταγή που, κατά τον μύθο, έδωσε στον βασιλιά ο ίδιος ο Απόλλωνας!

Η μινωική Κρήτη ήταν σημαντικό κέντρο παραγωγής εκλεκτών οίνων και το πιο πιθανό είναι ότι από την Κρήτη διαδόθηκε η αμπελοκαλλιέργεια στην υπόλοιπη Ελλάδα. Σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο, στο Βαθύπετρο των Αρχανών, ανακαλύφθηκε το αρχαιότερο οινοποιείο στον κόσμο, ηλικίας μεγαλύτερης των 3.500 ετών, ενώ στο Φουρνί βρέθηκε το τελειότερο πατητήρι της αρχαιότητας. Στη Γόρτυνα, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στην επιφάνεια τον “Κώδικα”, το πανάρχαιο νομοθετικό κείμενο που καταγράφει τους κανόνες για την καλλιέργεια των αμπελιών, ενώ σε κάθε γωνιά της Κρήτης υπάρχουν άφθονα αρχαιολογικά ευρήματα που σχετίζονται με την καλλιέργεια της αμπέλου, την οινοποιία και τις τελετές που ήταν αφιερωμένες στον υγρό χρυσό του νησιού.

Από τον Μίνωα, τον πρώτο αμπελουργό και οινοποιό, μέχρι τις ημέρες μας, το κρητικό κρασί ακολούθησε μια λαμπρή πορεία στους αιώνες, “ζυμώθηκε” με λαούς και πολιτισμούς, ταξίδεψε στα πέρατα του κόσμου. Σήμερα, οι Κρητικοί οινοποιοί συνεχίζουν με μεράκι την πανάρχαια τέχνη που πιθανότατα ανακαλύφθηκε και άνθισε στον τόπο τους, ως ισχυρό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό κύτταρο ενός ξεχωριστού λαού, που, από την εποχή των Μινωιτών ακόμη, δε ρίχνει νερό στο κρασί του!